Nỗ lực hành động toàn diện để đẩy lùi tình trạng kháng kháng sinh

(Thế Giới Gia Cầm) – Việt Nam là một trong những quốc gia chứng kiến mối đe dọa ngày càng tăng của tình trạng kháng thuốc từ việc thiếu nhận thức và sử dụng kháng sinh không hợp lý trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi và cộng đồng.

Sáng 29/8 tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT, Bộ Y tế, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) và Đại sứ quán Anh tại Việt Nam đồng tổ chức Hội nghị bàn tròn cấp cao về kháng thuốc. 

Đông đảo đại biểu tham dự Hội nghị bàn tròn cấp cao về kháng thuốc tại Hà Nội.

Hội nghị là dịp để các nhà lãnh đạo trao đổi với hơn 80 đại diện đến từ các cơ quan chính phủ, các tổ chức thuộc Liên hợp quốc, đại sứ quán, các tổ chức nghiên cứu, trường đại học, các đối tác phát triển, các doanh nghiệp, Hiệp hội về vấn đề kháng kháng sinh – một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với y tế công cộng và sự phát triển toàn cầu. 

Các đại biểu đồng chủ trì điều hành Hội nghị.

Cam kết của Việt Nam

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, nhận thức được mối nguy hại lớn từ kháng kháng sinh đang diễn ra ngày càng phổ biến, Chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp để giải quyết vấn đề này. Việt Nam là quốc gia đầu tiên trong khu vực Tây Thái Bình Dương xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2013 – 2020. Năm 2020, Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2020 – 2025 được thành lập. 

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định Bộ NN&PTNT sẽ xây dựng Đề án nâng cao nhận thức của cộng đồng, tăng cường hệ thống giám sát quốc gia về kháng thuốc.

Trên cơ sở này, Bộ NN&PTNT đã thành lập Tiểu ban Chỉ đạo quốc gia về phòng, chống kháng kháng sinh trong lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2020 – 2025 và ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng kháng sinh trong lĩnh vực nông nghiệp giai đoạn 2021 – 2025. Đặc biệt, ngày 25/9/2023, Chính phủ đã ban hành Chiến lược quốc gia về phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2023 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với 4 mục tiêu cụ thể: Nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền địa phương và hiểu biết của nhân viên y tế, thú y và người dân về phòng, chống kháng thuốc; Củng cố hệ thống giám sát kháng thuốc để cảnh báo kịp thời về sự xuất hiện, lan truyền, mức độ và xu hướng kháng thuốc của các vi sinh vật; Giảm sự lan truyền của vi sinh vật và bệnh truyền nhiễm; Sử dụng thuốc kháng vi sinh vật ở người và động vật hợp lý, an toàn và có trách nhiệm.

Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: Để thực hiện Chiến lược này, Bộ NN&PTNT sẽ xây dựng Đề án về nâng cao nhận thức của cộng đồng, tăng cường Hệ thống giám sát quốc gia về kháng thuốc, sử dụng và tiêu thụ thuốc kháng vi sinh vật, tăng cường quản lý sử dụng kháng sinh trong thú ý giai đoạn 2024 – 2030.

Đồng chủ trì Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho biết, ngay từ năm 2013, Bộ Y tế cũng đã ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phòng, chống kháng thuốc. Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức cũng kêu gọi cộng đồng cùng chung tay ngăn chặn tình trạng kháng thuốc kháng sinh. “Ngay cả khi chúng ta đã đạt được những cột mốc quan trọng kể từ khi xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia vào năm 2013, chúng ta vẫn phải tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức trong việc ngăn chặn và kiểm soát xu hướng kháng kháng sinh ngày càng gia tăng trong ngành y tế. Chúng tôi luôn cam kết hợp tác sâu sắc với ngành nông nghiệp, môi trường để thực hiện Chiến lược quốc gia về phòng, chống kháng thuốc giai đoạn 2023 – 2030 một cách hiệu quả”, Thứ trưởng Nguyễn Tri Thức nhấn mạnh. 

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức kêu gọi cộng đồng chung tay ngăn chặn tình trạng kháng thuốc kháng sinh.

Đồng hành, hỗ trợ đắc lực từ quốc tế

Đánh giá cao Chiến lược quốc gia về phòng, chống kháng thuốc của Chính phủ Việt Nam, bà Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam khẳng định, đây là cột mốc quan trọng trong nỗ lực của Việt Nam, nhằm hạn chế tình trạng kháng thuốc. Cũng theo bà Angela Pratt, để thực hiện có hiệu quả chiến lược này, cần nhanh chóng hành động với sự phối hợp mạnh mẽ hơn từ các cá nhân trong tất cả các lĩnh vực từ xã hội đến kinh tế, bao gồm sức khỏe con người, sức khỏe động vật, thực vật và môi trường. 

Trong đó, bà Angela Pratt chỉ rõ, các hành động để ngăn chặn kháng thuốc bao gồm: cải thiện việc tiếp cận nước sạch, vệ sinh và vệ sinh môi trường cho con người và động vật; tăng cường phòng ngừa và kiểm soát bệnh tật trong các gia đình, cơ sở y tế, trang trại và cơ sở công nghiệp thực phẩm. Bên cạnh đó, cần cải thiện việc tiếp cận vaccine, chẩn đoán và kê đơn thuốc; giảm thiểu ô nhiễm và đảm bảo quản lý chất thải và vệ sinh đúng cách; nâng cao nhận thức và kiến thức của cộng đồng về việc sử dụng cũng như lạm dụng kháng sinh. 

WHO dự báo, khoảng 28 triệu người trên thế giới có thể bị đẩy vào cảnh nghèo đói cùng cực nếu vấn đề kháng thuốc không được giải quyết. Khoảng 75% kháng sinh được sử dụng cho vật nuôi không được hấp thụ vào cơ thể của chúng mà thải ra môi trường, đất và nước, điều này có thể gây ô nhiễm và ảnh hưởng xấu trực tiếp đến môi trường xung quanh. Mặc dù một trong những giải pháp là phát triển các phương pháp điều trị mới, tuy nhiên điều này vẫn chưa đủ để giải quyết mối đe dọa ngày càng gia tăng của kháng thuốc. Trong báo cáo của WHO năm 2022 nêu rõ, mức độ kháng kháng sinh đáng báo động khiến bệnh nhân còn rất ít sự lựa chọn khi điều trị bệnh. Đứng trước nhu cầu cấp bách của toàn cầu, để đẩy mạnh hành động về phòng, chống kháng thuốc, ngày 26/9 tới đây, Liên hợp quốc sẽ tổ chức Hội nghị cấp cao về kháng thuốc và Hội nghị Bộ trưởng cấp cao toàn cầu lần thứ tư về kháng thuốc tại New York. 

Ông Nono Womdim, Trưởng đại diện Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) tại Việt Nam nhận định, Hội nghị cấp cao về kháng thuốc sắp tới mang lại cơ hội hiếm có để các quốc gia củng cố những thành tựu đã đạt được và đồng thuận về các giải pháp bền vững cho tương lai. Ngăn chặn và ứng phó với kháng thuốc sẽ mang lại lợi ích lớn lao cho ngành sản xuất thực phẩm, sức khỏe động vật, môi trường và ngành y tế.

Ông Nono Womdim, Trưởng đại diện FAO tại Việt Nam cam kết phối hợp chặt chẽ với các bên ứng phó với kháng thuốc trong mọi lĩnh vực.

FAO cam kết phối hợp chặt chẽ với các đối tác trong nhóm Bốn bên (bao gồm WHO, Tổ chức Thú y Thế giới và Chương trình Môi trường Liên hợp quốc) hỗ trợ phát triển một tuyên bố chính trị phù hợp với tương lai, tăng tốc các nỗ lực ứng phó với kháng thuốc trong tất cả các lĩnh vực và ở mọi cấp độ, nhằm bảo vệ hiệu quả của kháng sinh và đảm bảo việc tiếp cận bền vững, công bằng đối với sức khỏe con người, động vật, thực vật, góp phần đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. 

Đồng chủ trì sự kiện lần này, ông Iain Frew, Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam đã thể hiện vai trò lãnh đạo trong khu vực về vấn đề kháng thuốc, trở thành quốc gia đầu tiên ở Đông Nam Á phát triển Kế hoạch Hành động quốc gia phòng, chống kháng thuốc vào năm 2013. Kế hoạch này cùng với sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế như Vương quốc Anh đã tạo ra bệ phóng để Việt Nam thực hiện các ứng phó quan trọng đối với việc giải quyết phòng, chống kháng thuốc theo cách tiếp cận Một sức khỏe, đa ngành. 

Ông  Iain Frew, Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam hy vọng, sự hỗ trợ kỹ thuật của Anh về phòng, chống kháng thuốc sẽ mang lại tác động lớn hơn.

Trong số nhiều chương trình hỗ trợ phát triển cho Việt Nam, Quỹ Fleming của Vương quốc Anh là nhà tài trợ chiến lược cho nước ta góp phần giải quyết tình trạng kháng thuốc trong thời gian qua. Giai đoạn hai của Quỹ đã được triển khai tại Việt Nam. Đại sứ Iain Frew bày tỏ hy vọng, sự tăng cường hỗ trợ kỹ thuật của Vương quốc Anh về phòng, chống kháng thuốc sẽ mang lại tác động lớn hơn, đặc biệt là trong các lĩnh vực môi trường và nông nghiệp. “Phiên họp sắp tới về kháng kháng sinh tại Đại hội đồng Liên hợp quốc là cơ hội để Việt Nam và các quốc gia thành viên khác thể hiện vai trò lãnh đạo toàn cầu về phòng, chống kháng thuốc thông qua những nỗ lực chung để đưa ra một tuyên bố chính trị đầy tham vọng”, Đại sứ Frew nhấn mạnh. 

Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Gia cầm Việt Nam (thứ tư từ trái sang) tham gia thảo luận tại Hội nghị. 

Tại Hội nghị, các đại biểu đã cùng trao đổi, cập nhật về việc sử dụng thuốc kháng sinh trong các lĩnh vực y tế và nông nghiệp trong khuôn khổ Chiến lược Quốc gia về phòng, chống kháng thuốc tại Việt Nam, đồng thời đưa ra một số giải pháp và hành động nhằm kiểm soát hiệu quả tình trạng kháng kháng sinh trong thời gian tới. 

Các đại biểu tham dự Hội nghị chụp ảnh kỷ niệm. 

Thùy Khánh

Bài và ảnh