Vì một thế giới an toàn trước các dịch bệnh truyền nhiễm từ động vật sang người

(Thế Giới Gia Cầm) – Sáng ngày 7/11/2023, tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT phối hợp cùng Bộ Y tế, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cơ quan quốc tế phát triển Hoa Kỳ (USAID) đồng tổ chức Diễn đàn cấp cao thường niên “Một sức khỏe Phòng chống Dịch bệnh từ động vật sang người giai đoạn 2021 – 2025”.

 Diễn đàn thu hút sự quan tâm của gần 160 đại biểu từ 90 cơ quan trong nước và quốc tế.

Việt Nam là một trong những nước đầu tiên thiết lập mạng lưới đối tác một sức khỏe từ năm 2003 khi xuất hiện dịch cúm gà. Từ đó đến nay, nước ta luôn được quốc tế đánh giá là một trong những quốc gia đi đầu và triển khai thành công Khung đối tác Một sức khỏe về phòng chống bệnh dịch từ động vật sang người (MSK). Giai đoạn 2 của Khung đối tác từ năm 2021 – 2025 được ký kết ngày 23/3/2022 tiếp tục thúc đẩy sự phối hợp chặt chẽ của các lĩnh vực thú y, y tế công cộng, sức khỏe môi trường cùng các ngành và lĩnh vực khác. Tới nay đã có 33 đối tác thành viên chính thức tham gia với gần 100 chương trình, dự án đã và đang được triển khai.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến khẳng định: Khi có đại dịch xảy ra ở bất kỳ đâu, việc huy động phối hợp đa ngành, hợp tác đa phương là kim chỉ nam cho công tác phòng, chống dịch bệnh. Do vậy MSK chính là phương pháp tiếp cận tối ưu để đảm bảo an toàn cho hành tinh và cộng đồng. “Có được tiến độ và kết quả đáng khích lệ như vậy chính là nhờ sự quan tâm, chung tay, hỗ trợ kịp thời của các đối tác, đặc biệt là Mỹ, EU, Đức, Pháp và sự hợp lực của các thành phần khác nhau nhằm hỗ trợ triển khai Khung đối tác và kế hoạch đa ngành quốc gia. Đặc biệt cả 3 Bộ đồng chủ trì đánh giá cao nỗ lực từ các đối tác trong nước và quốc tế đã tập trung nguồn lực chung tay cùng Chính phủ Việt Nam phòng chống dịch bệnh”, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng nhấn mạnh thêm.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến nhấn mạnh việc “huy động phối hợp đa ngành, hợp tác đa phương là kim chỉ nam cho công tác phòng, chống dịch bệnh”.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhận định: Công tác phòng, chống các dịch bệnh truyền nhiễm trong suốt 2 thập kỷ vừa qua đã cho chúng ta thấy một mình ngành y tế thì không thể đơn phương kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt là các bệnh bệnh lây truyền từ động vật sang người cùng với các vấn đề như kháng kháng sinh, an toàn thực phẩm, vấn đề sức khỏe do ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu… Do vậy hợp tác theo hướng MSK tiếp tục là phương pháp tiếp cận tối ưu trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến sức khỏe cộng đồng. Bộ Y tế cam kết sẽ tiếp tục tham gia một cách tích cực, thúc đẩy và triển khai hiệu quả hơn các hoạt động phòng, chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người và các vấn đề sức khỏe khác.

Các thành viên tham gia Khung đối tác chụp ảnh lưu niệm.

Đại diện cho các Đối tác phát triển, bà Aler Grubs, Giám đốc quốc gia tổ chức USAID tại Việt Nam, chia sẻ: Việt Nam tiếp tục là quốc gia ưu tiên của USAID cho Chương trình An ninh y tế toàn cầu thông qua cơ chế MSK phối hợp đa ngành giữa Y tế, Nông nghiệp và Môi trường nhằm góp phần kiểm soát các mối nguy về an ninh y tế toàn cầu. Bà Aler Grubs cam kết: Thông qua quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước, USAID sẽ tiếp tục đồng hành và hỗ trợ Việt Nam trong các mục tiêu phát triển ổn định, hòa bình, thịnh vượng, phòng chống bệnh dịch từ động vật sang người đồng thời kiểm soát, ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm mới nổi.

Hiện nay, quá trình toàn cầu hóa sâu rộng, giao thương gia tăng cùng với sự biến đổi khí hậu và đô thị hóa mạnh mẽ đã làm tăng sự tương tác giữa con người – động vật – hệ sinh thái. Điều này có thể làm biến đổi các tác nhân gây bệnh cũ và xuất hiện các tác nhân mới có nguy cơ đe dọa đến sức khỏe con người. Để ứng phó với những thách thức này rất cần sự hợp lực của toàn xã hội và sự hỗ trợ và hợp tác của cộng đồng quốc tế.

Trong thời gian tới, các bên đều mong muốn bổ sung, hoàn chỉnh toàn diện các lĩnh vực thuộc MSK trong mối tương tác giữa con người, thực vật, động vật và hệ môi trường sinh thái. Năm 2024 dự kiến có nhiều chương trình, hoạt động MSK đa ngành được triển khai như: Dự án Transform (thông qua Cargil); Sáng kiến Nature4health (thông qua IUCN); Sáng kiến Prezode (thông qua CIRAD), Chương trình VOHICCE – Triển khai MSK Việt Nam trong bối cảnh biến đổi khí hậu và môi trường (thông qua UNDP)…

>> Những bệnh dịch lây từ động vật sang người đã xuất hiện từ khoảng một thế kỷ trước nhưng vài thập kỷ gần đây bắt đầu trở nên phổ biến hơn. Tổ chức Y tế thế giới đã có nhiều minh chứng khoa học cho thấy, khoảng 70% bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới nổi ở người có nguồn gốc từ động vật, chủ yếu từ động vật hoang dã. Nguyên nhân do tình trạng chặt phá rừng, chăn thả gia súc với số lượng ngày càng lớn, biến đổi khí hậu và nhiều hoạt động xâm lấn khác của con người trong môi trường tự nhiên. Một số dịch bệnh điển hình từng xảy ra do virus lây từ động vật sang người như: AIDS, Ebola, SARS, cúm gia cầm…

Thùy Khánh

(Bài và ảnh)